Análise
O rol dos centros na promoción de transformacións educativas é clave. Dada a súa importancia, vólvese necesario comprender de que maneira insérese a ETCG a nivel institucional en xeral. Neste sentido, é imprescindible responder ás dúas preguntas seguintes:
Que características teñen estes centros educativos para que poidan incorporar de maneira exitosa a Educación Transformadora para a Cidadanía Global?
Que facilita aos centros educativos o desenvolvemento de prácticas educativas enmarcadas na educación transformadora e a cidadanía global?
Conclusións
O informe recolle toda unha serie de conclusións sobre os centros educativos entre as que destacan as seguintes:
A ETCG pódese desenvolver en calquera centro.
Os equipos directivos son importantes xa que son os que poden decidir implementar a ETCG como parte das propostas educativas orientadas á mellora integral do centro.
Un profesorado implicado, que vive con vocación a súa profesión, con motivacións cara ao social e cun perfil activo cara á comunidade facilitará a implementación da ETCG.
O currículo escolar non é un condicionante imposibilitador para a realización de actividades de ETCG.
A relación entre o centro educativo e outros actores (ONGD, por exemplo) é relevante á hora de implementar a ETCG.
Recomendacións
Para facilitar o rol dos centros na promoción da ETCG, considéranse fundamentais as seguintes recomendacións:
1.- Incorporar a ETCG nos procesos de xestión e programación dos centros educativos
Incluír a ETCG no proxecto educativo.
Promover o liderado dos equipos directivos nos procesos de implementación da ETCG.
Vincular a ETCG con metodoloxías activas como o traballo por proxectos (ABP) ou en iniciativas de aprendizaxe servizo (ApS).
Recompilar experiencias e prácticas que poidan ser fonte de aprendizaxe para o profesorado.
Promover a creación e selección de materiais educativos útiles para a implementación da ETCG.
2.- Favorecer o desenvolvemento das competencias docentes orientadas á incorporación da ETCG
Fomentar a sensibilización entre o profesorado.
Reforzar procesos de formación a profesorado e equipos directivos.
Planificar procesos de acompañamento e apoios ao profesorado novel en relación á ETCG.
Fomentar o equilibrio entre as dimensións local e global a través de temáticas como a igualdade de xénero, os Dereitos Humanos ou a sustentabilidade.
Traballar a ETCG nos procesos de planificación e desenvolvemento de competencias.
Aproveitar os grandes eventos globais (pandemia, invasión de Ucraína,…) para a sensibilización, a apertura de liñas de traballo orientadas á ETCG.
3.- Aproveitar as oportunidades existentes en torno ao deseño do currículo e á súa implementación para a incorporación da ETCG
Priorizar propostas externas que se integren curricularmente na programación xeral da aula e que permita traballar no medio e longo prazo.
Xerar un marco lexislativo que impulse a integración de perspectivas que posibiliten prácticas educativas transformadoras.
Concretar e xerar propostas educativas que inclúan os enfoques da ETCG por parte das comunidades autónomas.
Aproveitar o marco curricular da LOMLOE.
Vincular o marco curricular con metodoloxías como Aprendizaxe e Servizo e Aprendizaxe Baseado en Proxectos.
Promover espazos de participación do profesorado en procesos de apropiación curricular.
4.- Potenciar o vínculo entre entidades sociais e centros educativos, así como a articulación con outros axentes
Xerar mecanismos de coordinación entre os axentes que actúan directa ou indirectamente nos centros educativos.
Reforzar o traballo no ámbito formal con outras iniciativas do tecido social das que o alumnado pode ser partícipe.
Fomentar a elaboración de propostas didácticas sobre temáticas relevantes e urxentes.
Procurar que a diversidade terminolóxica asociada á ETCG non constitúa un impedimento para o seu desenvolvemento.
Metodoloxía
No proceso de investigación para o caso dos centros educativos participaron 77 persoas, a través de 46 entrevistas a persoal de 28 centros (15 concertados e 13 públicos), de 9 comunidades autónomas: Andalucía, Castela e León, Cataluña, Comunidad de Madrid, Comunidade Foral de Navarra, Comunidade Valenciana, Euskadi, Estremadura e Región de Murcia.
